Мәтін
30 мин
Шағын студиялардың мүмкіншіліктері. Кеңістікті қалай ұйымдастыруға болады
Константин
Кохан
Саундпродюсер, композитор және me and my invisible orchestra жобасының мүшесі. Қазақстандық инди-сахнаның көптеген әртістерімен, соның ішінде Darkhan Juzz, Arshat, SAMRATTAMA, Aigül, Marty Crown, Molto Loud-пен ынтымақтастығымен танымал. Константин Кохан алматылық инди-сахнаның дыбысына айтарлықтай әсер етті. Сондай-ақ, ол жарнама мен деректі фильмдерге музыка жазады, бірнеше иммерсивті театр қойылымдарының дыбыстық режиссері болды. BATYR LAB бірінші резиденциясының мүшесі.
Бүгін үйден жұмыс істеуге болады
немесе студияны рюкзакта алып жүріп,
керемет нәтижелерге қол жеткізуге болады.
Соңғы жылдары шағын студиялардың мүмкіндіктерінде нағыз төңкеріс болып жатыр. Бүгінгі таңда техниканың сапалы және қол жетімді болғаны соншалық, салыстырмалы түрде аз ақшаға сапасы мен сипаттамалары бойынша бұрын индустриялық стандарт болып саналған, ал бағасы бойынша ол іс жүзінде қол жетімсіз салтанат болған жабдықтан кем түспейтін немесе тіпті асып түсетін жиынтықты жинап алуға болады.
Плагин индустриясы да қарқынды дамып келеді. Егер бұрын сапалы продакшен үшін көптеген қымбат «темірлер» — сыртқы компрессорлар, эквалайзерлер, алдын-ала күшейткіштер қажет болса, бүгінде плагиндердің деңгейі сыртқы жабдықты пайдаланбай жоғары нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Бұл үлкен мүмкіншіліктер ашты: сіз тікелей үйден жұмыс істей аласыз немесе студияны өзіңізбен бірге рюкзакта алып жүре аласыз.
Бұл мақалада мен музыка мен дыбыспен жұмыс істеу үшін студияны ұйымдастыру туралы айтқым келеді. Бұл жұмыс кеңістігін өз бетімен ұйымдастырғысы келетін және оны бюджетті түрде жасағысы келетін музыканттар үшін пайдалы болады.
Үйдің бір бұрышын немесе шағын проджект-студияны жабдықтағыңыз келеді ме, соншалықты маңызды емес. Ең бастысы, сіз дұрыс жабдықты қалай таңдау керектігін, оны қалай дұрыс теңшеу керектігін және сізге ыңғайлы жұмыс істеу үшін, ал нәтижелер мүмкіндігінше керемет естілетіндей не іздеу керектігін түсінуіңіз керек.
Студия неден тұрады
Студия қандай элементтерден тұратындығынан бастайық. Маңыздылығы бойынша бірінші орында, әрине, компьютер. Маған компьютер - студияның миы деген метафора ұнайды.
Сіз жазатын, қисындастыратын, жасап шығаратын барлық нәрсе - барлық жұмыс сол жерде орындалады, сонымен қатар осы жерде сіз өзіңіздің DAW (Digital Audio Workstation), сандық дыбыспен жұмыс істейтін жұмыс станциясын іске қосасыз. Жақсы жаңалық: қазіргі заманғы компьютерлердің барлығы дерлік кез-келген жұмыс деңгейі үшін айтарлықтай қуатты.
Жеке мен M1, M2, M3 түріндегі Apple Silicon чиптері бар Apple-ді ұнатамын және ұсынамын, себебі олар тұрақты, ыңғайлы және шусыз, және менің ойымша, өнімділік пен құны бойынша керемет арақатынасты ұсынып отырмын. Базалық MacBook Air — бұл тыныш әрі өнімді машина, мысалы, маған өте үлкен және күрделі жобалар үшін жеткілікті болды. Оны тіпті шағын қаражатқа сатып алуға болады. Шусыздық — бөлек артықшылық. Айналаңда тыныштық, ештеңе гуілдемеген немесе сықырламаған кезде, дыбыспен жұмыс істеу әлдеқайда ыңғайлы.
Бірақ бұл Windows-те жұмыс істеуге болмайды дегенді білдірмейді. Керісінше, менің көптеген таныстарым, тіпті байсалды кәсіпқойлар да Windows ноутбуктары мен стационарларында өздерін керемет сезінеді. Ең бастысы - сіз өзіңізді жайлы сезінсеңіз және компьютермен қарым қатынасыңыз «жақсы» болса болғаны. Ал платформаны таңдау - бұл талғам мәселесі.
Сіздің студияңыздың екінші маңызды құрамдас бөлігі - аудио интерфейс немесе дыбыстық карта. Бұл сіздің компьютергіңізге қажетті дыбыстық құрылғыларды — мониторларды, құлаққаптарды, микрофонды қосуға мүмкіндік береді.
Келесі элемент, әрине, дауысты және музыкалық аспаптарды жазуға арналған микрофон. Сонымен қатар, MIDI-пернетақтасы немесе қайсыбір MIDI-контроллері болғаны пайдалы. Бұл сіз аранжировка жасаған кезде ыңғайлы, сіз бірден әуен ойнап, жаңа идея таба аласыз. Сонымен қатар, әрине, құлаққаптар мен мониторлар - дыбыспен жұмыс істеудің негізгі бөлігі болып табылады.
Мен сонымен қатар, студияның құрамдас бөліктеріне акустикалық безендіруді жатқызамын, яғни, дыбыс жұмыс істеуге ыңғайлы болуы үшін бөлмеде дұрыс дыбысқа қол жеткізуге көмектесетін акустикалық панельдер мен басқа құрылғылар.
Мониторинг — студияның жүрегі
Техникалық тұрғыдан алғанда, мониторинг - бұл сіздің дыбыс әлеміне қараған терезеңіз. Бұл дыбыстық материалды тыңдауға болатын жабдық. Мониторинг көбінесе колонкалар (немесе мониторлар) мен құлаққаптарды білдіреді.
Компьютерде не істесеңіз де, барлығы тек сандар түрінде болады. Ал мониторинг - бұл сандарды физикалық дыбысқа — сіз еститін ауа тербелісіне айналдырады.
Мен үшін мониторинг - бұл менің «Рим империям». Мен дыбысты басқаруды қалай жақсартуға болатындығы туралы ойланғанды ұнатамын. Бұл мен үнемі оралатын нәрсе, өйткені бәрі мониторингке байланысты болады.
Мониторингте оның жарамдылығын немесе сапасын көрсететін екі негізгі сипаттамасы бар — АЖС және бұрмаланулар.
AЖС - бұл амплитудалық-жиілік сипаттамасы. Біздің құлағымыз қабылдай алатын барлық дыбыс жиіліктер деп аталатын ауа тербелістерінен тұрады. Жиіліктер шартты түрде төмен, орташа және жоғары болып бөлінеді, ал олардың тербелісі 20-дан 20 мың Герцке дейін жетеді. AЖС сіздің мониторингтеу жүйеңіздің (колонкалар немесе құлаққаптар) осы дыбыстық жиіліктерді қаншалықты біркелкі шығаратынын көрсетеді.
Түсінікті болу үшін АЖС «қисығы» бар бірнеше жүйені елестетіп көріңіз. Мысалы, шағын Bluetooth-колонка — төмен жиілікте біз одан жақсы дыбыс ала алмаймыз, өйткені ол басты ойната алмайды. Немесе өте арзан қытай колонкалары — олар, керісінше, төменгі ноталарда «гуілдейді» және жоғары ноталарда «ысқырады», ал ортасы бұлыңғыр естіледі.
Мәселе мынада, сіздің жүйеңіз «өтірік айтқан» жағдайда, сіз дұрыс емес шешім қабылдайсыз. Мысалы: егер колонкаларда басс тым көп болса - сіз оны миксте алып тастайсыз, ал содан кейін трек қосылғанда ол жіңішке, төменгі нотасыз дыбыс шығарады. Немесе керісінше, колонкаларға басс жетіспейді, сіз оны «үстемелеп қосасыз», ал басқа жүйелерде трек гуілдеген дыбысқа айналады.
Сондықтан, шынайы АЖС — жақсы мониторингтің негізі. Сіз тректі колонкалар немесе құлаққаптар «аяқтап суреттеген» жолмен емес, сол күйінде естуіңіз керек.
Мониторинг жүйесінің екінші сипаттамасы — бұрмалау деңгейі. Инстаграммдағы сүзгілермен ұқсас жағдаймен салыстырайық, мысалы, сіз фотосуреттерге қандай да бір әсерлерді қосасыз, осының салдарынан бұжырлар, контрастілік пайда болады, түстер жарқын бола түседі, жалпы фотосурет көзге әдемі және жағымды көрінеді. Дыбыстағы бұрмаланулар да осыған ұқсас көрінеді. Яғни, сізде қайсыбір бастапқы сигнал бар және оған «гармоника» деп аталатын қоспалар араласады. Бірақ қайсыбір гармоникалар тым көп болған кезде және олар негізгі сигналға үстемдік етсе, онда олар бұрмалану болып саналады.
Жалпы алғанда, дыбыста үнемі бұрмаланулар болады. Кез келген дерлік аудиожүйе дыбыс шығарғанда, ол оның сипаттамаларының арқасында оған кейбір бұрмалануларды қосады. Көбінесе, біз бұл «жақсартулар» немесе сүзгілерді ұнатамыз, өйткені дыбыс әдемі әрі жарқын бола түседі. Бірақ дыбыспен жұмыс істегенде, дыбысты бастапқы сапасында есту үшін бұл бұрмаланулардың мүмкіндігінше аз болуы маңызды.
Құлаққаптар: жұмыстың жағымды және жағымсыз тұстары
Базалық мониторинг туралы әңгімені жалғастыра отырып, құлаққаптарға толығырақ тоқталған жөн. Колонкалардан емес, дәл осылардан бастағым келеді, өйткені бүгінде құлаққаптардың бірнеше маңызды артықшылықтары бар.
Біріншісі — ұтқырлық, құлаққапта сіз кез-келген жерде жұмыс істей аласыз және белгілі бір орынға байланбайсыз. Екіншісі — сіздің жұмысыңыз бөлменің акустикасына байланысты емес: студияда немесе қарапайым бөлмеде болсаңыз да, құлаққапта бұл дыбыс сапасына ешқандай әсер етпейді. Үшіншісі — бүгінде адамдардың 80%-ы музыканы құлаққаппен тыңдайды.
Әрине, құлаққаптардың үлкен артықшылығы — бұл олардың бюджеттілігі. Олардың құнын колонкалармен салыстыратын болсаңыз, онда құлаққапта аз ақшаға мониторингтің әлдеқайда жоғары деңгейін алуға болады.
Алайда, құлаққапта жұмыс істеудің кемшіліктері де бар. Мысалы, психоакустикаға байланысты портативтілік немесе таратылуы. Шындығында, адамға дыбыстың алшақтау қашықтықта орналасқаны әдеттегілей болады.
Мысалы, қиыстыру немесе микширлеу кезінде мониторлардағы дыбыспен жұмыс істеу ыңғайлы, өйткені ол жерде ол шынайыға жақын болады. Сізге жалпы картинаны есту оңайырақ: сіз дыбыс көздерін, олардың сипаттамаларын, олардың қаншалықты табиғи естілетінін ойша елестетесіз. Құлаққапта мұны істеу қиынға соғады. Бірақ бұл олармен жұмыс істеудің ыңғайлылығын жоймайды, тек осы кемшіліктердің барлығын өтей білу керек.
Мысалы, сіз жұмыс істеп, дыбысталуды керемет үлгімен қатарлас салыстырған кезде сапалы дыбыстың мысалдары — референстермен жұмыс істеу. Референсті неғұрлым жиі қолдансаңыз, жіберіп алмау ықтималдығы соғұрлым жоғары болады, өйткені сіз тек ішкі сезімдеріңізге ғана емес, оның қалай дұрыс естілетініне де сүйенесіз.
Сондай-ақ, құлаққапты теңестіруге немесе түзетуге болады және қажет. Ол үшін, мысалы, dSoniq Realphones плагинін пайдалануға болады, онда құлаққапты түзетуден басқа, студияда және кеңістікте жұмыс істеуді ұқсату бар. Сондай-ақ тегін Аutoeq.app ресурсы — веб-сайт бар, онда сіз өзіңіздің құлаққаптарыңыздың моделін енгізе аласыз және ұсыныстар, кейінірек эквалайзерге көшіретін сипаттамалар жиынтық ала аласыз.
Құлаққаптармен жұмыс істеудің тағы бір қиындығы бар - олар қайда қосылғанына байланысты. Көбінесе қымбат және сапалы студиялық құлаққаптар жақсы күшейткішті қажет етеді. Өкінішке орай, бүгінде көптеген дыбыстық карталарда күшейткіш, яғни құлаққаптарға арналған шығыс ағытпаларды былайша айтқанда, «өткізу үшін» жасайды, бұл нашар сипаттамалары бар арзан элемент. Яғни, өзіңіздің қымбат құлаққаптарыңызды осындай шығыс ағытпаға қосқан кезде, ол құлаққаптардың барлық керемет тұстарын ашуға мүмкіндік бермейді.
Көбісі құлаққапты тікелей аудиоинтерфейске немесе ноутбукке қосады. Бұл жұмыс істейді, алайда құлаққаптардың шынайы әлеуетін ашпайды. Жақсы күшейткіш дыбысты көбірек басқаруға мүмкіндік береді, егжей-тегжейлері жақсырақ естіледі, стереообраз, бұрмаланулар аз болады. Бұл әсіресе кәдімгі динамикалық құлаққаптарға қарағанда көбірек қуатты қажет ететін планарлы құлаққаптарда байқалады.
Егер сіз бір сәтте құлаққаптар сіздің негізгі мониторингіңізге айналғанын түсінсеңіз, оларға күшейткіш алуды ұсынамын. Мен өзім көп жылдар бойы оны елемедім, өйткені «бәрі онсыз да естіледі», бірақ жақсы күшейткіш мүлдем басқа деңгей береді.
Құлаққап түрлері
Қысқаша құлаққаптардың бірнеше түрі бар екендігі туралы. Біріншіден, ашық және жабық — ашық түрінде сіз айналаңызда не болып жатқанын естисіз, жабық түрінде — естімейсіз. Ашық құлаққаптардың басты артықшылығы — оларды бірнеше сағат бойы киіп жүрген ыңғайлы. Сондай-ақ оларда біркелкі мониторинг және стереосурет бар.
Жабық құлаққаптардың артықшылығы — қоршаған ортадан оқшаулану мүмкіндігі. Сондай-ақ, оларды аспаптарды немесе вокалды жазу кезінде пайдалану ыңғайлы, өйткені жазбаға бөгде ештеңе түспейді.
Сонымен қатар, динамикалық және планарлы құлаққаптар да болады. Олардың құрылысында толықтай тоқталмасақ, ең бастысы - планарлы құлаққаптарға артықшылық берілетінін түсіну керек, өйткені олар жоғары егжей-тегжейге, біркелкі АЖС қол жеткізуге болады және бұрмалануы аз болады.
Сарапшының ұсыныстары
Мен ұсына алатын құлаққаптардың сәтті және арзан модельдері төмендегідей. Жабық құлаққаптардан — FIO FT1. Бұл динамикалық құлаққаптар, бірақ олардың АЖС керемет, олармен жұмыс істеу және дауысты жазуға ыңғайлы. Ашық құлаққаптар да маған ұнайды - FIO FT1 PRO ұсынған FT1. Олар планарлы, және олардың ұзақтығы керемет.
Супер-бюджетті және супер-сәтті модельдерден — Kiwi Ears Altruva ұсынамын. Олардың АЖС керемет және талдап тексеруі де жақсы.
Мен өзім қолданатын шамалы қымбатырақтарының ішінен — Hi-Fi Man Hananda Nano. Олар жақсы талдап тексерілген, қуатты төмен жиіліктері бар, бұл құлаққаптарда әрдайым бола бермейді.
Жалпы, құлаққаптар - бұл мониторлар мен кеңістіктерге үлкен салым салмастан, дыбыспен жұмыс бастаудың тамаша тәсілі. Бірқатар нюанстар бар, бірақ олармен жұмыс істеуді, құлаққап пен күшейткішті таңдауды үйренсеңіз, онда өте жоғары бақылау деңгейіне қол жеткізуге болады.
Мониторлар — дыбысты шынайы ойнату жүйесі
Әрине, студияға арналған мониторларды дұрыс таңдау өте маңызды, себебі бұл дыбысты шынайы ойнатуға арналған қажетті акустикалық жүйе (қарапайым тілмен айтқанда «колонкалар»).
Біз мониторингтің екі негізгі сипаттамасын атап өттік: бір қалыпты АЖС және минималды бұрмаланулар. Мониторлар үшін бұл өте маңызды параметрлер. Бір қызығы, олар құлаққаптарға қарағанда сирек кездеседі.
Өкінішке орай, бүгінде монитор ретінде сатылатындардың бәрі бірдей монитор емес. Көбінесе АЖС қисық және бұрамалану деңгейі жоғары мультимедиялық колонкаларды монитор ретінде ұсынады. Ал мінсіз мониторлар әдетте сізге сенімді, ешбір асырмалаусыз керемет картина береді.
Барлық мониторлар екі түрге бөлінеді — пассивті және активті. Олар тек күшейткішінің орналасуымен ерекшеленеді. Пассивті мониторларда күшейткіші кіріктірілген емес, сыртқы. Активті мониторлар қазіргі таңда танымал және нарықта көбірек ұсынылған, оларда кіріктірілген күшейткіш бар.
Сондай-ақ, мониторлар корпус түріне қарай бөлінеді. Үш түрі бар: фазаинвертор, жабық жәшік және пассивті радиатор.
Фазаинвертор өзінің сипаттамаларына қарай басс екпіні басым музыкаға көбірек сәйкес келеді, өйткені ол төмен жиілікті қосатындай етіп жасалған. «Жабық жәшік» түріндегі мониторларда дыбыс тек динамиктерден шығады, сондықтан олар басс дыбысталуы айқын емес, біркелкі дыбыс шығарады. Ал пассивті радиатор - бұл жабық жәшік пен фазаинвертордың арасындағы нұсқа.
Сарапшының ұсыныстары
Керемет мониторларды ұсынғым келеді — бұл аты аңызға айналған Yamaha NS10. Бұл колонкалар «әдемі» болғандықтан емес, олар болжамды болғандықтан стандартқа айналды. Олардың қуатты төменгі жағы жоқ, үстіңгі жағы өткір болуы мүмкін — бірақ егер микс NS10-да жақсы естілсе, онда ол барлық жерде жұмыс істейді дегенді білдіреді. Бұл ыңғайлы болмаса да, «шынайы» монитордың мысалы.
Тағы бір қызықты мысал — AVA Micro 2PR. Олар элементтер жиынтығы ретінде бөлшектелген түрде сатылады. Сатып алу кезінде сіз динамиктерді, сүзгі элементтерінің бөліктерін және корпустың схемасын аласыз. Құрастыру қиын емес, бірақ мұқият болуды қажет етеді. Нәтижесінде сіз өте шағын, тіпті шағын кітап сияқты өлшемдегі пассивті мониторларды аласыз. Оларға сыртқы күшейткіш қажет, бірақ дұрыс құрастырылған және теңшелген кезде олар шынымен әсерлі естіледі және сонымен қатар бағасы салыстырмалы түрде арзан. Шағын студиялар немесе үйде жұмыс істеу үшін бұл тамаша практикалық шешім болуы мүмкін.
Мониторлардағы DSP және рум-түзету
Егер ең қарапайым, аналогтық мониторлар динамиктерден, күшейткіштен және кроссоверден тұратын болса, онда заманауи бақылау жүйелерінде DSP — Digital Signal Processing қолданылады. Негізінде, бұл белгілі бір бағдарлама тігілген микрокомпьютер — кіріктірілген эквалайзер және монитордың немесе колонкалардың ішінде пайда болатын сигналды өңдеу. Осының есебінен біркелкі АЖС-ға қол жеткізуге болады.
Мысалы, DSP жоқ мониторларда сіз қандай да бір жиілікті өзгерте алмайсыз, бұл динамиктер мен корпустың өзінің сипаттамаларына байланысты. Бірақ егер сізде DSP болса, сіз жай ғана эквалайзер қосып, сол жиілікті жұмсақ ете аласыз.
DSP — бұл біркелкі, керемет дыбыс шығаруға көмектесетін өте ыңғайлы қосымша құрал. Жиі оны рум-түзету үшін пайдаланады. Себебі кез-келген жұмыс кеңістігі мінсіз емес, ол қандай-да бір жолмен АЖС-да бұрмаланулар туғызады, ал DSP оны түзетуге мүмкіндік береді.
Сарапшының ұсыныстары
Мысалы, Dmax Audio монитордарында DSP қолданылады, және олар супер біркелкі дыбыс шығарады, олар скальпель сияқты жылдам, біркелкі дыбыс шығарады, және олармен жұмыс істеу өте ыңғайлы. Genelec, Tone Audio сияқты қымбатырақ мониторларда, Neumann мониторларының жаңа буындарында DSP бар.
Бірақ егер сізде DSP жоқ ескі заманғы мониторлар болса, сол румд–түзетуді софт түрінде қолдануға болады, яғни эквалайзерді құлаққаптардағыдай теңшей аласыз. Ол үшін мониторларды автоматты түрде түзету жүйесі бар. Мысалы маған IK Multimedia Arc ұнайды, сонымен қатар SonarWork, SoundID және Dirac бар. Олар плагин сияқты пайдаланылады.
Мониторлардың студияда орналасуы
Бірақ дыбыстауға арналған кез келген рум–түзетуден сіздің студияңыздағы мониторлардың орналасуы маңыздырақ. Керемет мониторларды сатып алуға болады, бірақ оларды дұрыс қоймасаңыз, олардың артықшылығын естімейсіз.
Бірнеше негізгі ережелер бар:
Үшбұрыш пішіні.
Мониторлар мен сіздің басыңыз тең бүйірлі үшбұрыш құруы керек. Колонкалардың арасындағы қашықтық әр колонкадан құлағыңызға дейінгі арақашқтықпен бірдей болуы керек.
Твиттерлердің биіктігі.
Жұмыс күйінде отырған кезде твиттерлер құлағыңыздың деңгейінде болуы маңызды.
Симметрия.
Бөлменің сол және оң жақтары мүмкіндігінше ұқсас болуына тырысыңыз - бұл теңдестірілген стерео дыбысқа қол жеткізуге көмектеседі.
Қабырғадан алшақтығы.
Егер мониторлар қабырғаға жақын орнатылса, басс бұрмаланып, гуілдейді.
Оларды артқы қабырғадан кем дегенде 30-50 сантиметрге жылжытып қоюға тырысыңыз.
Егер сізде бөлмеңіз кішкентай болса және колонкаларды көп жылжыта алмасаңыз, кейде фазоинверторды уақытша жабу көмектеседі. Бұл төмен жиіліктегі гуілдеуді азайтады, бірақ монитордың AЖС сәл өзгертеді.
Неліктен бұл маңызды? Мониторларды орналастыру - бұл ұсақ түйек емес, сіз еститін барлық нәрсенің негізі.
Дұрыс орналастырмау жалған дыбыс беруі мүмкін. Сіз микстің мәселелерімен емес, бөлме мен орналастыру мәселелерімен күресесіз.
Сондықтан өз жұмыс орныңызды реттеуге уақыт бөліңіз. Бұл тегін және қымбат мониторларды сатып алудан гөрі жақсы нәтиже бере алады. Егер сіз осы сәттерге назар аударсаңыз, сіздің шешімдеріңіз қиыстыру кезінде дәлірек болады және сіздің тректеріңіз кез-келген жүйеде жақсы дыбысталатын болады.
Акустика негіздері
Сонымен қатар, сапалы жұмыс үшін сіз өз студияңыздың акустикалық безендірілуі туралы ойлау керек, яғни сіз жұмыс істеп жатқан дыбыс таза шығатындай етіп жасаңыз. Нашар акустикалық безендірудің мысалы - бұл бәрін шағылыстыратын бетон қабырғалары, сіз колонкалардан басқа, барлық осы шағылыстарды, барлық басқа жиіліктерді еститін боласыз.
Бұған жол бермеу үшін студияға акустикалық панельдер қажет. Тек поролон «пирамидалар» емес, олар жай маркетингтік қиял, олар жұмыс істемейді. Олар жоғары жиілікті сигналды аз ғана сіңіреді, бірақ орташа және төмен жиілікте сигналдарға әсер етпейді. Сондықтан дыбыс жағымсыз болады.
НЕ БРО
БРО
Акустикалық панельдер - әдеқайда жақсы таңдау болып табылады. Негізінен ішінде минерал мақта қабаты бар ағаш жақтау. Бұл денсаулыққа пайдалы емес, сондықтан акустикалық панельдерді орналастырған кезде бұл минерал мақтаны бу тосқауылымен жабу керек. Мұндай панельдерді өзіңіз жасай аласыз: жай ғана құрылыс дүкенінен минерал мақтаны, ағаш бөлшектерді сатып алыңыз, оларды тиісті өлшемде аралап беруді сұраңыз — содан кейін олардан жақтаулар жинап, оларға минерал мақтаны салып, бу тосқауылымен, ал үстінен қарапайым матамен жабыңыз.
Бұл панельдерді дұрыс орналастыру үшін ең бастысы - мониторлардан бастапқы шағылысу нүктелерін табу. Суретте көрсетілгендей, олар көбінесе сіздің бүйір жағыңызда және артыңызда болады, оларды төбеге дейін бекіткен жөн. Сонда мониторлардан шығатын дыбыс қабырғаларға бағытталады, сол панельдермен жұтылады және сізге әлдеқайда аз бұрмаланулармен оралады.
Микрофондар — дыбыс жаз тізбегінің бірінші буыны
Көптеген адамдар үшін студияның басты символы - микрофон. Шындап келгенде микрофон — бұл дауыс жазу тізбегінің бірінші буыны. Ол ауа тербелістерін электрлік сигналға айналдырады. Бұл сигналдың қалай шығатыны микрофонды таңдауға және оны қалай пайдалануға байланысты.
Тіпті ең қымбат микрофон бөлменің нашар акустикасын немесе дұрыс орындалмауын түзетпейтінін түсіну маңызды. Алайда дұрыс микрофон дауыс пен құралдың күшті жақтарын көрсете алады және жазбаны кірісінде барынша сапалы етеді.
Микрофондар негізгі үш түрге бөлінеді: динамикалық, конденсаторлық және таспалы. Студияда конденсаторлық микрофондар жиі қолданылады. Олар сезімтал, көбіне олардың АЖС деңгейі жоғары.
Динамикалық микрофондар құрылымы бойынша ең қарапайым және ең сенімді. Олар қатты дыбысқа жақсы төзімді, ылғал мен температураның өзгеруіне шыдамды. Көбінесе оларды жанды дауысты концерттер, жаттығулар үшін және жабдықтарға жүктеме түскен жағдайларда қолданылады.
Әдетте динамикалық микрофондардың жиілігі айтарлықтай кең болмайды және конденсаторлық микрофондарға қарағанда сезімталдығы төмен. Сондықтан олар толық тыңғылықты емес. Бірақ олардың өте орынды болуы ықтимал өзіндік «музыкалық» бояуы бар.
Мысалы: Shure SM7B — аты аңызға айналған динамикалық микрофон, ол көбіне әсіресе сөздік вокалды жазу үшін қолданылады. Оның үстіңгі жағы жұмсақ және бөлме мен дауыстың кейбір кемшіліктерін жасыруға көмектесетін ерекше берілуі бар.
Конденсаторлық микрофондардың сезімталдығы жоғары және дәлірек. Олар дыбысталудың ұсақ нюанстарын анықтайды. Сондықтан олар көбінесе студияларда вокал мен акустикалық аспаптарды жазу үшін қолданылады.
Бірақ мұндай сезімталдықтың қарама-қарсы жағы да бар. Конденсаторлық микрофон тек дауысты ғана емес, бөлмені: шағылысуларды, шуылды, тіпті жеңіл сықырлауды да «естиді». Егер бөлме дайын болмаса, бұл проблема болуы мүмкін.
Көптеген адамдар дайын емес бөлмелер үшін динамикалық микрофондар қолайлы деп ойлайды. Бұл мүлдем олай емес. Бұл құрылымына байланысты емес, жай ғана динамикалық микрофондарды әдетте аузына өте жақын ұстайды. Бұл бөлменің әсерін азайтады.
Дәл осыны конденсаторлық микрофонымен де жасауға болады, оған жақындап, қажетсіз шағылысусыз таза сигнал алу үшін сәл тыныш ән айтуға болады.
Таспалы микрофондар — бұл ерекше санат. Олар өздерінің жұмсақ, табиғи дыбысталуымен танымал. Оларда конденсаторлық микрофондардағыдай жарықтық жоқ, және осының арқасында дауыстың жазба өте табиғи және жылы болып шығады.
Таспалы микрофондар акустикалық аспаптарды, әсіресе табиғи, «жанды» дыбысты сақтау маңызды ұлттық қазақ аспаптарын жазу үшін тамаша. Мысалы, домбыра немесе қобыз үшін.
Бүгінде оларды тек шетелдік фирмалар ғана емес, сонымен қатар өте лайықты модельдер жасайтын Баш Аудио сияқты ресейлік компаниялар да шығарады.
Таспалы және динамикалық микрофондар үшін оларды қайда салғаныңыз өте маңызды, олардың күшейткішке қоятын талаптары жоғары. Сондықтан, оларды өте арзан дыбыстық картаға салсаңыз, онда сіз күшейткішті максимумға қою керек және көп шуыл пайда болады — бұл ыңғайсыз.
Олар әдетте қосымша аксессуарларды қажет етеді. Сондықтан динамикалық және таспалы микрофондарды үй студиялары үшін барлығына ұсына алмаймын, конденсаторлық микрофондар оларға қарағанда ыңғайлы.
Сарапшының ұсынысы
Менің сүйікті микрофоным — Октава мк 012. Бұл микрофонның өзіндік шуы өте төмен, оның дыбыстық картаға немесе күшейткішке қоятын талабы жоғары емес, және оның АЖС біркелкі.
Сонымен қатар өте танымал микрофондарды атап өтеейін. Ең танымалдылары — Shure sm57, sm58, олар кеңінен таралған. Shure sm58 — бұл динамикалық микрофон, көбінесе дауысқа, вокалға қолданылады. Ал sm57 — бұл оның «ағасы», ол тек поп-сүзгі салынған дөңгелек бөліктің жоқтығымен ерекшеленеді, ол көбінесе құралдарда қолданылады. Бұл микрофондар жаман емес, бірақ олардың күшейткішке қоятын талабы жоғары.
Сонымен қатар супер танымал микрофон бар, ол— Shure sm7b, оны подкастарда жиі қолданады. Оны сонымен қатар «Джексонның микрофоны» деп атайды, себебі ол осы микрофонмен өзінің «Триллер» альбомын жазған. Керемет микрофон, оның тембрі жағымды, алайда ол аға сезімтал, оған күшті күшейткіш керек, әйтпесе сигналдың деңгейі өте төмен болады.
Сондай-ақ, меннен қандай микрофон керемет деп сұрағанда, мен қытайдың sE Electronics компаниясын ұсына аламын, оларда Октава 012 сияқты — se8 және se7 кішкентай капсюлясы бар, бұл кішкентай конденсаторлық микрофондар құралдарға керемет үйлеседі. Қымбатырақ микрофонды қаласаңыз, олардың 4400 және 4100 немесе 2200, 2000 микрофондар желісін таңдаңыз, бұл вокалға және әмбебап жазуға арналған үлкен конденсаторлық микрофондар.
Сонымен қатар, қазіргі кезде бюджеттік сегменттегі микрфондардың патшасы - Takstar tak55 микрофоны, бұл бағасы қолжетімді конденсаторлық микрофон, өзінің бағасына тұрарлықтай жақсы нәтижелер береді. Бастаушылар үшін жақсы нұсқа.
Тағы осыған ұқсастарынан — Топпинг Сl1 компаниясы ұсынған шағын конденсаторлық микрофон, ол шағын өлшемдерімен және жазу сапасымен таң қалдырады. Оны көшпелі жазбалар мен шектеулі жағдайларда жұмыс істеу үшін пайдалану ыңғайлы.
Сәл қымбатырағынан — немістің Neumann компаниясы. Олардың tlm 100 және 103 микрофондары — мөлдір және толыққанды дыбыс шығаратын классикалық студиялық микрофондар. Олар жиі кәсіби студияларда кездеседі.
Бірақ жалған жасалғанын сатып алмау маңызды, себебі айырмашылығы өте аз — поролндағы кішкентай ойық — сондықтан мұқият болу керек.
Сондай-ақ, мен ARK микрофондарын ұсынамын — бұл ARK FET сияқты қызықты модельдер жасайтын мәскеулік өндіруші. Бұл өзіне тән дыбысталуы бар заманауи микрофондар, олар вокал мен аспаптар үшін тамаша нұсқа бола алады.
Егер сіз Санкт-Петербургтің Оптика атты керемет микрофоны таба алсаңыз керемет болады, ол Ломоның механикалық бірлестігі, олар кеңес заманында микрофондар шығарып келген. Олар өте ерекше және қызықты дыбыс шығарады, әсіресе сізге ерекше винтаждық дыбысталу қажет болса.
Егер нақты бір мақсаттарға қандай микрофондарды қолдану ыңғайлы десеңіз, жай ғана есте сақтаңыз:
динамикалық микрофондар — сенімді және жанды дауыспен сөйлеу үшін керемет дүние;
конденсаторлық микрофондар — барынша толықтықты және дәлдікті береді;
таспалы микрофондар — жұмсақ және табиғи дыбысталуды қамтамасыз етеді;
бөлме дыбысталудың сапасына микрофоннан кем емес әсер етпейді.
Дұрыс микрофон жай ғана тек техника емес. Бұл сіздің музыкаңызды тыңдаушыға мүмкіндігінше шынайы және әдемі жеткізуге көмектесетін құрал.
Аудиоинтерфейс — аналогтық және сандық дыбыстардың арасындағы көпір
Қорытындылай келсек, микрофондар ауа тербелістерін электр сигналына айналдырады. Бірақ бұл сигнал сіздің компьютеріңізде болуы үшін сізге аудиоинтерфейс қажет, оны дыбыстық карта деп те атайды.
Аудиоинтерфейс — бұл сіздің студияңыздың барлық элементтерін байланыстыратын орталық құрылғы. Оны студияңыздың «қанайналым жүйесі» деп атауға болады. Бүгінгі таңда шамалы қаражатқа өте жоғары өнімділігі бар дыбыстық интерфейстерді сатып алуға болады.
Аудио интерфейстің екі негізгі функциясы бар:
АСТ (аналогты—сандық түрлендіру) - компьютердегі бағдарламаға жазу үшін сигналды микрофоннан немесе құралдан сандық түрге түрлендіру.
САТ (сандық—аналогтық түрлендіру) - компьютер интерфейске сандық сигнал жіберетін кері процесс, ол оны колонкалар мен құлаққаптар үшін аналогтық дыбысқа айналдырады.
Дыбыстық интерфейстердің маңызды функциясы - микрофонның алдын-ала күшейткіші. Микрофоннан шығатын сигнал өте әлсіз. Алдын ала күшейткіш оны жұмыс деңгейіне дейін күшейтеді, осылайша сіз оны қалыпты түрде жазып, өңдей аласыз.
Алдын-ала күшейткіштің сапасына дыбыстың тазалығы тікелей байланысты болады. Алдын-ала күшейткіш нашар болса, онда деңгей жоғарылаған кезде шу мен бұрмаланулар пайда болады. Жақсы алдын ала күшейткіш артефактілерсіз мөлдір, таза сигнал береді.
Қазіргі заманғы орта деңгейлі аудиоинтерфейстер қазірдің өзінде өте лайықты алдын-ала күшейткіштермен жабдықталған және көптеген тапсырмалар үшін олар жеткілікті болады.
Қай кездері сыртқы алдын ала күшейткіш қажет болуы мүмкін? Кейде кіріктірілген алдын ала күшейткіш жетіспейтін жағдай туындайды. Мысалы, Shure SM7B — шығыс деңгейі өте бәсең. Бұл микрофон толыққандыдыбысталуы үшін сыртқы алдын ала күшейткіш немесе Cloudlifter сияқты қосымша күшейткіш қажет.
Сыртқы алдын ала күшейткішті қолданудың тағы бір себебі — дыбыстың белгілі бір сипатын алуға деген ұмтылыс. Кейбір алдын ала күшейткіштер жұмсақ сатурация немесе дыбыстық бояуды қосады және бұл шығармашылықтың бір бөлігі болуы мүмкін.
Бірақ көптеген жаңадан бастаушылар, тіпті тәжірибелі пайдаланушылар үшін интерфейстің кіріктірілген алдын ала күшейткіштері жеткілікті болады.
Дыбыстық интерфейстің тағы бір сипаттамасы - оны кеңейту мүмкіндігі. Яғни, көбінесе дыбыстық интерфейстер 2, 4 немесе 8 арналарда болады. Бірақ, мысалы, интерфейске екіден көп микрофонды қосу қажет болатын жағдайлар бар, осы кезде Адат арқылы сыртқы микрофонның алдын ала күшейткішін қосуға болады, мысалы, сегіз арналы және сегіз арнаны жазуға болады.
Менің ойымша, егер сіз жүйелі түрде бірнеше микрофонмен жазбасаңыз, сегіз арналы дыбыстық картаны бірден сатып алу айтарлықтай ұтымды емес. Өйткені мұндай карталар әлдеқайда қымбат тұрады, бірақ олардағы барлық ресурс микрофондарға арналған алдын ала күшейткіштерге салынған, ал қалғанының бәрі өте қарапайым сапада болып келеді. Кіру саны аз, бірақ кеңейту мүмкіндігі бар картаны сатып алған дұрыс.
Аудиоинтерфейсті таңдағанда үш нәрсеге назар аударыңыз:
кірістер мен шығыстардың саны, бір уақытта қанша микрофон немесе құралды қосатындығыңызды ойлаңыз (үйдегі студия үшін көбінесе 2 кіріс және 2 шығыс жеткілікті болады);
алдын ала күшейткіштер мен САТ сапасы - жақсы алдын ала күшейткіштер, бұл жазбадағы таза сигнал болып табылады, ал сапалы САТ - бұл, колонкалар мен құлаққаптардағы шынайы ойнату болып табылады;
драйвердің тұрақтылығы - интерфейс ешқандай ақаулар мен кідіріссіз сіздің жүйеңізбен жақсы жұмыс істеуі маңызды.
Сарапшының ұсынысы
Танымал карталар — Focus right, бұл үйдегі студиялар үшін классика. Сенімді, қарапайым және пайдалануға түсінікті.
Сонымен қатар, Audient компаниясында жаман еместері бар, мәселен iD4 немесе iD14 — олар өте сапалы алдын-ала күшейткіштермен ерекшеленеді, әсіресе өзінің баға сегменті үшін.
Rme және Universal audio компанияларының дыбыстық карталары ең мықтылары болып саналады, сонымен қатар болгарлық Антилоп аудио өндірушісі бар. Бұл үш компания сәл қымбатырақ.
MOTU M2 — жақсы САТ және деңгейді тамаша визуалдауы бар шағын интерфейс.
Universal Audio Apollo Solo — егер сіз дыбысты жазып қана қоймай, сонымен қатар UAD брендінің нақты уақыттағы плагиндерін пайдаланғыңыз келсе. Бұл үлкен шығармашылық мүмкіндіктері бар қымбат нұсқа.
Егер бағасы мен сапасы бойынша ең үздік бюджеттік нұсқаны алсақ, онда бұл жақында екі кірісі мен шығысы бар е2, x2 дыбыстық карталар желісін іске қосқан қытайлық Топпинг компаниясы. Сонымен қатар, оларда бір кірісі бар е1, x2 және е4, x4 — мұнда 4 немесе 8 кіріс бар. Олардың микрофонды алдын-ала күшейткіштерінің керемет сипаттамалары бар, олар қуатты, шусыз, сонымен қатар мониторларға да, құлаққаптарға да керемет шығыстары бар. Бұл құлаққаптың қалыпты шығысы бар және қосымша сыртқы күшейткішті пайдалануды қажет етпейтін бірнеше қымбат емес дыбыстық карталардың бірі.
Егер сіз ештеңе жазуды жоспарламасаңыз, тек музыканы қиыстырып, тыңдағыңыз келсе, микрофон кірістері жоқ, тек САТ-күшейткіші бар құрылғымен шектелуге болады. Ол тек бір жаққа жұмыс істейді: компьютерден сандық сигналды қабылдайды және оны құлаққаптар мен мониторларға шығарады.
Мұндай құрылғылар қарапайым, арзан тұрады және шығысында өте сапалы дыбысты қамтамасыз ете алады. Мысалы — Topping CL1. Бұл шағын САТ-күшейткіш, ол таза әрі дәл ойнатуды қамтамасыз етеді. Жазу қажет болмаса, құлаққаппен және мониторингте жұмыс істеу үшін таптырмас дүние.
Аксессуарлар — көп нәрсені шешетін ұсақ түйектер
Аксессуарларды әдетте бағалай бермейді. Расында дәл осы ұсақ түйектер жұмыстың ыңғайлығы мен жазбаның сапасына қатты әсер етуі мүмкін.
Егер сіз микрофонмен жұмыс жасасаңыз және дауыстық жазба жасасаңыз, онда сізге микрофон тірегі қажет, бұл орындаушы микрофонды қолында ұстамауы және осылайша қажетсіз шу шығармауы үшін қажет.
Сондай-ақ, поп-сүзгіні пайдалану керек, бұл микрофон мен орындаушының арасына қойылатын қарапайым тор. Ол «шұғыл дауыссыздарды» — «п», «б» және басқа дыбыстарды жайластырады, олар әуе соққыларын тудырады және жазбаны бұзуы мүмкін.
Бұл әсіресе сезімтал конденсаторлық микрофондарды пайдалану кезінде өте маңызды. Поп-сүзгінің бағасы қымбат емес, бірақ жазбаны әлдеқайда таза және кәсіби етеді.
Егер сіз электрлік гитараны, бассты немесе синтезаторды жазып жатсаңыз, сізге DI box қажет болады, ол «тікелей қорап» немесе «тікелей кіріс». Оның міндеті - құралдың деңгейі мен импедансын аудиоинтерфейстің кірістерімен үйлестіру.
Онсыз сигнал әлсіз, шулы немесе бұрмаланған болуы мүмкін. DI box көмегімен құрал таза және күшті естіледі, ал дыбыс режиссері одан әрі өңдеу үшін сапалы сигнал алады.
Тағы бір пайдалы нәрсе — күшейткіш немесе құлаққап таратқышы. Ол сіз жалғыз жұмыс істемегенде және бірнеше адамға бір уақытта дыбысты тыңдауы керек болса қажет болады. Мысалы, вокалистке құлаққаптағы өзінің миксі қажет, ал дыбыс режиссері де бәрін естіп, процесті бақылауы керек.
Кейбір интерфейстерде, мысалы Topping-те, құлаққаптарға арналған екі шығыс болады. Мұндай жағдайда бөлек күшйткіш қажет емес. Алайда егер мұндай шығыстар болмаса, бұл жұмысты анағұрлым оңтайландыратын аксессуар болады.
Жабдықты сатып алуға деген саналы көзқарас
Осылайша, көптеген музыканттар үшін өз студиясын ұйымдастырған кезде қаржы мәселелсі маңызды болады, жабдықтарды сатып алудың бірқатар қағидаларымен бөліскім келіп отыр.
Өзіңіздің алдыға қойған мақсатыңызды түсініңіз.
Нақты сіз нені жазасыз және не үшін екенін анықтап алыңыз. Бұл сізге шын мәнінде қанда құрылғылар керек екенін түсінуге көмектеседі.
Маңызды дүниеле инвестиция салыңыз.
Бөлменің дұрыс акустикасы, шынайы мониторлар және оларды дұрыс орналастыру, сапалы кабельдер мен аксессуарлар — бұл салымдар өзін үнемі ақтайды.
Жаңалықтың артынан жүгрімеңіз.
Бұрынғы жылдардың көптеген құрылғылары осы күнге дейін жақсы жұмыс істейді. Жаңа релиз бұрынғы тексеруден өткен шешімдерден үнемі жақсы бола бермейді.
Қолданыста болған жабдықтар нарығын қараңыз.
OLX, Авито, eBay — осы алаңдарда жаңасынан арзанырақ жақсы жабдықтарды табуға болады.
Адамдар қажеттілігі болмағандықтан жиі жақсы техниканы жақсу күйінде сатады.
Бастысы — сатушыны және құрылғының жұмысын тексеріп алу қажет.
Сатып алудың орнына жалға алу.
Егер сізге сирек кездесетін және қымбат затпен, мысалы винтажды микрофонмен жазу керек болса, сатып алуға қомақты қаражат жұмсағанша, оны бір-екі күнге жалға алған жөн.
Студия — бұл процесс
Қорытындылай келе бастыны еске салғым келеді: студия бір күнде құрылмайды. Бұл сізбен және сіздің музыкаңызбен бірге дамитын процесс.
Негізгіден бастап, тыңдауды және дыбысты талдауды үйреніңіз. Тәжірибе жинай келе, сізге ненің керек екенін түсіне бастайсыз, міне сол кезде әрбір сатып алу сіз үшін саналы әрі пайдалы болады.
Сіздің студиядағы ең құндысы — бұл жабдық емес, сіздің өзіңіз: сіздің дауысыңыз, талғамыңыз және шешім қабылдай алыңыз. Тек техникаға ғана емес, өз іліміңізне инвестици құйыңыз, сол кезде кез келген студи — үйдегі ме әлде кәсіби ме — шығармашылық үшін күшті құралға айналады.
Сізге музыка шынайы әрі шабыттандыра отырып шығатын жұмыс орнын жасауға тілектеспін.
